Psihoterapiýa, köplenç ýönekeý dilde aýdanymyzda “gürrüňdeşlik arkaly bejermek” diýip atlandyrylýan, psihologiýanyň möhüm ugurlarynyň biridir. Ol adamlar üçin emosional, psihologik we özüni alyp baryş meselelerini çözmekde takyk ýoly hödürleýär. Psihoterapiýa psihiki saglygy gowulaşdyrmakda, gatnaşyklary ösdürmekde we şahsy ösüş gazanmakda möhüm rol oýnaýar. Bu makalada psihoterapiýanyň psihologiýa ylmynyň çägindäki orny, usullary we täsiri barada gürrüň ederis.

Psihoterapiýa psihologik teoriýalara we barlaglara esaslanýan we mental abadançylygy ýokarlandyrmagyň möhüm gurallarynyň biridir. Psihoterapiýa diňe bir psihiki saglyk diagnozy goýlan adamlara däl-de, gündelik durmuş kynçylyklary bilen göreşmek ýa-da durmuş hilli gowulandyrmak isleýän her bir adam üçin peýdalydyr. Psihoterapiýa psihologiýanyň iň giňden ulanylýan we tejribä girizilen ugurlarynyň biridir. Ol dürli teoretiki çemeleşmeleri öz içine alýar, şol sanda:

1. Kognitiw-behawioral terapiýa (CBT): Negatiw pikir we özüni alyp baryş modellerini kesgitlemek hem-de üýtgetmek bilen meşgullanýar.

2. Häzirki özüni alyp baryşa täsir edýän özi duýulmaýan prosesleri we geçen durmuş tejribelerini öwrenýär..

3. Meseläni maşgalanyň ýa-da toparyň kontekstinde çözmäge synanyşýar.

Her bir çemeleşme adamyň özüni alyp baryşyny we oňa degişli çözgütleri düýpli düşünmäge goşant goşýar.

Psihoterapiýa psihiki saglyk meseleleriniň irki alamatlaryny ýüze çykarmaga we olaryň has ýitileşmeginiň öňüni almaga kömek edýär. Şeýle hem, ol adamlara stres we durmuş üýtgemelerine uýgunlaşmaga kömek edýär. Mazmunly söhbetler we gözegçilik astynda geçirilen diskussiýalar arkaly psihoterapiýa adamlaryň emosional ýagdaýlaryna we özüni alyp baryşlaryna has gowy düşünmeklige ýardam edýär.

Barlaglaryň görkezişi ýaly, psihoterapiýa psihiki saglyk ýagdaýyny gowulandyrmakda ýokary netijeliligi bilen tapawutlanýar. Ol alamatlary azaltmaga, emosional ýagdaýy dolandyrmaga we umumy abadançylygy ýokarlandyrmaga kömek edýär. Şeýle-de, terapewtiň müşderi bilen bolan gatnaşygy oňyn netijeleri gazanmakda möhüm rol oýnaýar.

Psihoterapiýa psihologiýanyň möhüm ugrydyr we teoriýany tejribe bilen utgaşdyrýar. Onuň adamlaryň we jemgyýetiň abadançylygyna ýetirýän täsiri adamyň özüni alyp baryşynyň çylşyrymlylygyny çözmekde möhüm ähmiýete eýe. Psihologiýa ylmy ösen saýyn, psihoterapiýa hem mental saglygy ösdürmegiň we şahsy ösüşiň esasy ugry bolup galjakdygyna şübhe ýok.

Kümüş Toýlyýewa
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň
Döwlet Lukmançylyk uniwersitetiniň Psihiatriýa,
narkologiýa we medisina psihologiýasy
kafedrasynyň mugallymy.