Ahal welaýaty
logo

Soňky täzelikler:
✦ Daşkent şäherinde “Aşyk bolmuşam” kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy geçirildi ✦ ✦ Daşkentde “Magtymguly – dünýäniň akyldary we onuň pelsepesiniň häzirki döwürdäki ähmiýeti” atly maslahat geçirildi ✦ ✦ Himiýa boýunça halkara bäsleşikde türkmen talyplarynyň üstünligi ✦ ✦ Arkadag şäherine Ýewraziýa Patent Guramasynyň W.I. Blinnikow adyndaky altyn medaly gowşuryldy ✦ ✦ Daşary ýurt dillerini öwretmekde innowasion tehnologiýalaryň orny ✦ ✦ Türkmenabatda täze himiýa toplumynyň düýbüni tutmak dabarasy geçirildi ✦ ✦ Pagta möwsümi guramaçylykly dowam edýär ✦ ✦ Daşary ýurt dilleri öwretmegiň usullary ✦ ✦ Innowasiýa — durnukly ösüşiň özeni ✦ ✦ Türkmenistan bilen Eýran söwda hyzmatdaşlygyny giňeldýär ✦
Baş sahypa / Tehnologiýa /Kiberhowpsuzlyk - maglumat goraglylygyň binýady
  23.04.2025
1386
Kiberhowpsuzlyk - maglumat goraglylygyň binýady

Häzirki zaman jemgyýeti maglumat tehnologiýalarynyň çalt ösmegi bilen bilelikde kiber giňişligiň möhüm bir bölegine öwrüldi. Internet, sanly maglumatlar, onlaýn hyzmatlar durmuşymyzyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Bu ösüş bilen birlikde, maglumatlaryň we ulgamlaryň howpsuzlygyny üpjün etmek meselesi has-da möhüm ähmiýete eýe bolýar. Şonuň üçin hem kiber howpsuzlyk baradaky düşünje häzirki wagtda örän wajyp temalaryň biri hökmünde garaşylýar.

 

Kiber howpsuzlyk — bu maglumatlaryň, kompýuter ulgamlarynyň, serwerleriň, smart enjamlaryň we torlaryň awtorizasiýasyz girilmeginden, zyýanly hüjümlerden, ogurlykdan ýa-da bozulmakdan goralmagyny üpjün edýän çäreleriň we tehnologiýalaryň toplumydyr. Kiber howpsuzlygyň esasy maksady — maglumatlaryň gizlinligini, bitewiligini we elýeterliligini üpjün etmekdir.

 

Kiber howpsuzlygyň esasy ugurlary:

  • Maglumat howpsuzlygy: Şahsy ýa-da möhüm maglumatlaryň goragda saklanylmagy. Bu maglumatlaryň bikanun elýeterliligine garşy çäreleri öz içine alýar.
  • Tor howpsuzlygy: Kompýuter torlarynyň we internet ulgamynyň howpsuzlygyny üpjün edýär.
  • Programma üpjünçiligi howpsuzlygy: Ulanylýan programma üpjünçilikleriniň zyýanly kodlardan we wiruslardan goralmagy.
  • Enjam howpsuzlygy: Smartfon, planşet, kompýuter ýaly enjamlaryň maglumat ogurlygyna garşy goralmagy.
  • Ulanyjy howpsuzlygy: Ulanyjylaryň öz şahsy maglumatlaryny we hasaplaryny nädip goramalydygyny öwrenmekleri.

 

Döwlet edaralaryndan başlap, hususy kompaniýalara çenli ähli guramalar üçin kiber howpsuzlyk örän wajypdyr. Bank ulgamynda, saglyk ulgamynda, bilim ulgamynda we beýleki ugurlarda maglumatlaryň goragy jemgyýetiň durnuklylygyny we raýatlaryň ynamyny üpjün edýär. Şeýle hem şahsy ulanyjylar üçin hem öz maglumatlarynyň howpsuzlygyny goramak, şahsy azatlyklarynyň we gizlinliginiň kepili bolup durýar.

 

Kiber howpsuzlyk häzirki zaman dünýäsi üçin diňe bir tehniki mesele bolman, eýsem jemgyýetçilik, ykdysady we syýasy ähmiýete eýe bolan möhüm ulgamdyr. Her bir şahsyň, guramanyň we döwletiň bu ugurda degişli çäreleri görmegi, maglumatlaryň we ulgamlaryň goraglylygyny üpjün etmegi örän wajypdyr. Sanly giňişlikde howpsuzlygy üpjün etmek üçin jemgyýet bolup hereket etmek zerur bolup durýar.
 

Tawus ESENMÄMMEDOWA,

S.A.Nyýazow adyndaky
Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň
Aşgabat şäherindäki agrosenagat orta hünär
okuw mekdebiniň mugallymy.