Tebigy baýlyklar, ýurtlaryň ykdysady ösüşine we dünýä bazarynda öz ornuny tapmagyna uly goşant goşýar. Tebigy baýlyklar diýlende nebit, gaz, kömür, altyn, demir, tebigy ýerler, we suw baýlyklary ýaly baýlyklar göz öňüne getirilýär. Ine, dünýäde tebigy baýlyklaryň gymmaty boýunça iň baý 10 ýurduň sanawy we olaryň aýratynlyklary:
1. Russiýa
Russiýa dünýäniň iň baý ýurtlarynyň biridir. Bu ýurduň ýerasty baýlyklarynyň arasynda nebit we tebigy gaz öňdäki orunlary eýeleýär. Mundan başga-da, kömür, demir, altyn we alýuminiý ýaly minerallar hem Russiýanyň ykdysadyýetiniň esasy sütüni bolup durýar.
2. Hytaý
Hytaý tebigy baýlyklaryň köp görnüşine eýe. Bu ýerde kömür, altyn, mis we demir ýaly minerallar giňden duş gelýär. Şeýle hem, Hytaýyň ykdysady ösüşinde tebigy ýerler we suw resurslary möhüm rol oýnaýar.
3. Saud Arabystany
Nebit gorlary boýunça dünýäde öňdebaryjy ýurtlaryň biri. Saud Arabystanynyň ykdysadyýeti esasan nebit eksportyna daýanýar. Bu baýlyk ýurduň dünýä ykdysadyýetindäki strategiki ornuny pugtalandyrýar.
4. Kanada
Kanada tebigy baýlyklar babatynda dünýäde esasy orunlaryň birini eýeleýär. Bu ýerde nebit, gaz, agaç, we suw serişdeleri gaty köp. Şeýle-de, demir, uran we altyn Kanadanyň eksportynyň esasy bölegini emele getirýär.
5. ABŞ
Birleşen Ştatlar diňe bir ykdysady taýdan däl, eýsem tebigy baýlyklar boýunça hem dünýäniň iň baý ýurtlarynyň biri. Bu ýerde nebitiň, gazyň, kömüriň we altynyň gorlary örän köp. ABŞ-da ýerleriň ýerlikli peýdalanylmagy we döwrebap tehnologiýalaryň ulanylmagy hem bu baýlyklaryň netijeli peýdalanylmagyny üpjün edýär.
6. Braziliýa
Amazonyň giň jeňňelleri we baý topraklary bilen tanalýan Braziliýa, boksit, altyn, demir we nikel ýaly minerallaryň baý gorlaryna eýe. Mundan başga-da, bu ýurt biodürlüligiň we agaç serişdeleriniň köplügi bilen aýratyn tapawutlanýar.
7. Awstraliýa
Awstraliýa minerallar bilen baý ýurtlaryň hataryna girýär. Bu ýerde altyn, kömür, demir, uran we alýuminiý ýaly baýlyklaryň gorlary bar. Ýurduň eksportynyň esasy bölegi şu baýlyklara baglydyr.
8. Hindistan
Hindistanyň tebigy baýlyklaryna kömür, demir, altyn we tebigy gaz girýär. Şeýle-de, ýerleriň hasyllylygy we baý suw serişdeleri ýurduň ykdysadyýetinde möhüm orny eýeleýär.
9. Wenesuela
Nebit gorlary bilen meşhur bolan Wenesuela, Latyn Amerikanyň iň baý ýurtlarynyň biri bolup durýar. Bu ýerde nebitden başga-da gaz we minerallar hem köp duş gelýär.
10. Gazagystan
Orta Aziýanyň iň uly ýurtlarynyň biri bolan Gazagystan, nebit, gaz, kömür, uran we altyn ýaly baýlyklaryň baý gorlaryna eýe. Bu ýurt dünýäniň energetika bazarynda möhüm orun eýeleýär.
Tebigy baýlyklaryň bir döwletiň ösüşinde uly ähmiýeti bardyr. Emma bu baýlyklary netijeli we ekologiýa taýdan arassa ulanyp bilmek möhüm meseleleriň biridir. Öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak we durnukly ösüş maksatlaryna laýyklykda hereket etmek tebigy baýlyklaryň geljek nesiller üçin hem peýdaly bolmagyny üpjün eder.
Gülkamar Orazowa,
Türkmen oba hojalyk institutynyň
1-nji ýyl talyby.