Standartlaşdyrmak, önümçilik, hyzmatlar, tehnologik prosesler we beýleki iş ugurlarynda belli bir tertip we talaplary kesgitlemek prosesidir. Bu çemeleşme dünýäniň dürli künjeklerinde işleriň utgaşykly we netijeli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek üçin derwaýysdyr. Standartlaşdyrmagyň ähmiýeti dürli ulgamlarda gün-günden artýar, sebäbi ol özara düşünişmegi, netijeliligi we hili ýokarlandyrmaga ýardam edýär.
Standartlaşdyrmagyň esasy maksatlary şulardan ybarat:
Hil dolandyryşy: Standartlar önümçiligiň we hyzmatlaryň hil derejesini üpjün etmek üçin esas bolup hyzmat edýär. Bu, müşderileriň ynamyny artdyrýar we öndürijiligi ýokarlandyrýar.
Özara utgaşyklylyk: Dürli önümleriň we hyzmatlaryň biri-biri bilen utgaşykly işlemegini üpjün edýär. Mysal üçin, dürli öndürijiler tarapyndan öndürilýän tehnologiýa enjamlarynyň biri-birine gabat gelmegi üçin standartlaşdyrma zerur.
Ekonomiýa we netijelilik: Standartlaşdyrma önümleriň we hyzmatlaryň gaýtalanýan işlerini azaltmak arkaly serişdeleri tygşytlamaga mümkinçilik berýär. Bu, önümçiligiň we tehnologiýanyň arzanlamagyna getirýär.
Howpsuzlyk we saglyk: Standartlaşdyrma önümleriň we hyzmatlaryň howpsuzlygyny ýokarlandyrmaga, şeýle-de saglygy goraýyş ulgamynda has netijeli işlemegi üpjün etmäge kömek edýär.
Dünýä derejesinde standartlaşdyrma işleri, esasan, Halkara Standartlaşdyryş Guramasy (ISO), Halkara Elektrotehnika Komissiýasy (IEC) ýaly guramalar tarapyndan alnyp barylýar. Bu guramalar dürli pudaklara degişli standartlary kesgitleýär we ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürýär.
Türkmenistanda standartlaşdyrma milli ykdysadyýetiň durnukly ösmegi üçin möhüm ähmiýete eýedir. Energetika, oba hojalygy, gurluşyk we beýleki strategiki pudaklarda ýokary hilli standartlar ulanylýar. Bu bolsa ýurduň eksport mümkinçiliklerini giňeltmäge we halkara bazarynda abraýyny ýokarlandyrmaga ýardam berýär.
Standartlaşdyrma biziň döwrümizde häzirki zaman ykdysadyýetiniň we jemgyýetçilik ösüşiniň möhüm bölegi bolup durýar. Ol haryt we hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmaga, halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga, şeýle-de adamlaryň durmuş şertlerini gowulandyrmaga ýardam berýär. Şol sebäpli standartlaşdyrmagy yzygiderli ösdürmek we iş ugurlarynda ony has giňden ulanmak zerurlygy ýüze çykýar.
Myrat AGAMYRADOW,
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky halkara
nebit we gaz uniwersitetiniň talyby.