Somatoform bozulmalar näme?

Somatoform bozulmalar, bedende fiziki alamatlaryň ýüze çykmagy bilen häsiýetlendirilýän psihologiki bozulmalardyr. Bu bozulmalar adamda fiziki agyry ýa-da başga alamatlary döredýär, ýöne bu alamatlaryň medisina taýdan anyk sebäbi ýokdur. Başgaça aýdylanda, adamlar özlerinde fiziki agyrylar ýa-da ýadawlyk ýaly alamatlary duýýarlar, emma bu alamatlaryň medisina taýdan düşündirilmegi mümkin däl. Şeýle ýagdaýlar, psihologiki dartgynlylyga we emosional dartgynlyga bagly bolup biler.

Dartgynlylyk, bu adamyň duýgularyna ýa-da psihologiki ýagdaýynyň bedeniň fiziki ýagdaýyna täsir edýändigini alamatlandyrýan ýagdaýdyr. Bu ýagdaýyň lukmançylykda somatoform bozulmalara sebäp bolup biljekdigini görkezilýär. Dartgynlylygyň netijesinde adam bedeni dürli fiziki alamatlar bilen gabatlaşýar. Mysal üçin, uzak wagtyň dowamynda dowam edýän alada, iş ýa-da şahsy durmuşdaky meseleler, kelle agry, myşsa agyrylary, ýürek agyrylary we beýleki fiziki alamatlary döredip biler. Bu alamatlar uzak wagtyň dowamynda psihologiki sebäpler bilen ýüze çykýar, emma adamlar bu ýagdaýy fiziki bir problemanyň alamaty hökmünde kabul edip, lukmana ýüz tutýarlar.

Somatoform bozulmalaryň netijesinde dartgynlylygyň ýüze çykmazlygy üçin lukmanlar birnäçe bejergi usulyny ulanýarlar. Olaryň arasynda şulary belläp geçmek bolar:

• Psihoterapiýa - psihoterapiýa, dartgynlylyk we somatoform bozulmalar üçin iň esasy bejergi usulydyr. Öz wagtynda kabul edilen psihoterapiýa, adamyň dartgynlylyk bilen işleşmegine we fiziki alamatlaryň psihologiki sebäplerini çözmegine kömek eder. Kognitiw-ykdysady terapiýa we düzgünli psihoterapiýa usullary adamlara köp peýda getirýär.

• Lukmanlar dartgynlylyk derejesini azaltmaga we fiziki alamatlary dolandyrmaga kömek edýän köp sanly tehnikalary maslahat berýärler. Meditasiýa, durnukly dem almak we ýoga ýaly usullar dartgynlylygyň öňüni almakda we bedeni rahatlatmakda möhüm rol oýnaýar.

• Somatoform bozulmalara ýol açan dartgynlylyk bilen göreşmek üçin adamlar kadaly iýmitlenmeli, fiziki taýdan işjeň bolmaly we ýeterlik uky almagy dowam etmeli. Lukmanlar fiziki ýagdaýy gowulandyrmak üçin bu aýratynlyklara üns bermegi maslahat berýärler.

Somatoform bozulmalar we dartgynlylyk bir-biri bilen ýakyndan baglydyr. Psihologiki we emosional ýagdaýlar bedeniň fiziki ýagdaýyna täsir edip, agyrylar we başga alamatlar döredip biler. Bu ýagdaýy dolandyrmak üçin lukmanlaryň maslahat berýän terapiýa, dartgynlylyk dolandyryş tehnikalary, fiziki we ruhy saglyk üçin ýörite çäreleri ýerine ýetirmek möhüm bolup, adamlar öz ýagdaýyny gowulandyryp biler. Kadaly ýagdaýda we dogry bejergi bilen somatoform bozulmalar we dartgynlylygyň täsirlerini azaltmak, sagdyn we rahat durmuşyň gözbaşydyr.

Tagangeldi Gardyýew

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň
Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň
Psihiatriýa,narkologiýa we medisina
psihologiýasy kafedrasynyň assistenti.