Oba hojalyk ekinlerini çalşyryp ekmeklik (rotasiýa) — ýerleri durnukly we netijeli dolandyrmak üçin möhüm oba hojalyk usulydyr. Ekinleri çalşyryp ekmegiň birnäçe esasy ähmiýeti bar:

    1.    Ýer üstüni gurplamak: Ekinleriň her biri toprakdan dürli görnüşli we mukdardaky mineral maddalary alýar. Şonuň üçin şol bir meýdanda dürli ekinleri nobatlaýyn ekmek, topragyň ýokumlylygyny durnukly saklamaga kömek edýär. Mysal üçin, bir ýyl däne ekinlerini ekmek, indiki ýyl bolsa ýer meliorasiýasyna peýdaly täsir edýän dänesiz otlary ekmek toprak gurplulygyny artdyrýar.

    2.   Zyýankeşleri azaltmak: Şol bir ekinleri yzygiderli ekmek, zyýankeşleriň we ösümlik keselleriniň köpelmegine getirip biler. Çalşyryp ekmek bolsa, zyýankeşleriň we keselleriň belli ekinlere uýgunlaşmagyny kynlaşdyrýar, bu bolsa pestisidleri az ulanmak mümkinçiligini döredýär.

    3.    Toprak strukturasyny gowulandyrmak: Ekinleri çalşyryp ekmek, topragyň gurluşyny gowulandyrmaga we eroziýany azaltmaga ýardam edýär. Dürli ösümlikler kök gurluşlary arkaly topragy güýçlendirip, eroziýa garşy goraýar we topragyň suw saklaýyş ukybyny artdyrýar.

    4.    Hasyllylygy artdyrmak: Çalşyryp ekmek usuly ýerleri gurplandyryp we zyýankeşleriň täsirini azaldyp, hasyllylygyň durnukly bolmagyna kömek edýär. Şeýlelikde, ýerden alynýan hasyl artýar we oba hojalyk önümçiligi yzygiderli dowam edýär.

    5.    Ekologiýa üçin peýdasy: Çalşyryp ekmek, toprakdan tebigy dökünleri we beýleki tebigy serişdeleri almak mümkinçiligini berip, daşky gurşawa oňaýly täsir edýär. Bu usul durnukly oba hojalygyny we tebigaty goramak üçin möhümdir.

Umuman, oba hojalyk ekinleriniň çalşyryp ekilmegi topragyň hasyllylygyny goramakda, zyýankeşlere garşy durmakda we ekinleriň ýokary hilini saklamakda möhüm ähmiýete eýedir. Bu usul oba hojalygynda hasyl almagy dowam etdirmek we tebigy serişdeleri rejeli ulanmak üçin durnukly çözgüt bolup durýar.

Maftuna Matkurbanowa
Beki Seýtäkow adyndaky Mugallymçylyk mekdebiniň 1-nji ýyl talyby.