Maglumat we aragatnaşyk tehnologiýalarynyň giňden ulanylmagy bilen häsiýetlendirilýän maglumat jemgyýeti dünýämizi düýpgöter üýtgetdi. Maglumatlara girişimizden başlap, işleýşimize we birikmegimize çenli tehnologiýa durmuşymyzy üýtgetmegi dowam etdirýär. Maglumat jemgyýetiniň ösüşine haýsy strategiki ugurlary tapawutlandyrmak bolar?

Möhüm kynçylyklaryň biri - sanly deňsizlikdir. Tehnologiýa deň bolmadyk elýeterlilik we ony ulanmak endikleri bilimde, iş mümkinçiliklerinde we umumy abadançylykda deňsizlikleri döredýär. Jemgyýet tehnologiýa merkezleri, elýeterli internete girmek meýilnamalary we sanly sowatlylyk programmalary ýaly strategiki başlangyçlar bu boşlugy aradan aýyryp, maglumat jemgyýetine öz içine alyjy gatnaşygy üpjün edip biler.

Tehnologiýanyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak:

Emeli intellekt, uly maglumatlar we zatlaryň interneti (IoT) ýaly döreýän tehnologiýalar ägirt uly mümkinçiliklere eýe. AI amallary tertipleşdirip, meseleleri awtomatlaşdyryp we hyzmatlary şahsylaşdyryp biler. Gerek bolan zerur maglumatlary derňemeklige ýardam berip biler. IoT-nyň özara baglanyşygy çeşmeleri dolandyrmagy gowulandyryp we pudaklar boýunça aragatnaşygy ösdürip biler.

Ygtybarly maglumat ekosistemasyny gurmak:

Kiberhowpsuzlygy goramak maglumat jemgyýetinde barha artýan aladalaryň biridir. Maglumatlary ogurlamak, amallary bozmak we zeper ýetirmek üçin gowşak goraglylyklardan peýdalanýarlar. Kiberhowpsuzlygy güýçlendirmek hökümetleriň, kärhanalaryň we şahsyýetleriň arasyndaky hyzmatdaşlygy talap edýär. Munuň özi ygtybarly kiber goraglaryna maýa goýmagy we kiberjenaýatçylyga garşy göreşmek üçin halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmegi öz içine alýar.

Maglumat jemgyýeti we global ösüş:

Maglumat jemgyýeti global ösüşi ösdürmek üçin güýçli gural bolup biler. Ösýän ýurtlar bilimi, saglygy goraýyşy we oba hojalygynyň öndürijiligini ýokarlandyrmak üçin maglumat we aragatnaşyk tehnologiýalaryndan peýdalanyp bilerler. Muňa garamazdan, tehnologiýa deň derejede elýeterliligi üpjün etmek we infrastruktura çäklendirmelerini çözmek möhüm meseleleriň biridir.

Maglumat jemgyýeti dürli pudaklary öz içine alýar:

Bilim: Onlaýn okuw platformalary bilim çeşmelerine giň elýeterliligi hödürleýär.

Saglygy goraýyş: Telemedisina uzakdan maslahatlaşmaga mümkinçilik berýär we uzak sebitlerde saglygy goraýyş hyzmatlaryna elýeterliligi gowulandyrýar.

Dolandyryş: Elektron hökümetiň jemgyýete ornaşdyrylmagy aç-açanlygy, netijeliligi we raýatlaryň karar bermek işlerine gatnaşmagyny ösdürýär.

Maglumat jemgyýetiniň geljegi köpçülikleýin tagallalarymyza baglydyr. Bu ugurdaky kynçylyklary çözmek, täze tehnologiýalary jogapkärçilikli kabul etmek we kibermedeniýeti saklamak bilen, maglumat jemgyýetiniň has gülläp ösýän, deňhukukly ulgamy döretmek mümkinçiligini artdyryp bileris.

Türkmenistanda hem maglumat jemgyýetini ösdürmäge gönükdirilen anyk hökümet maksatnamalaryny ýa-da başlangyçlary alynyp barýar. Bu ugurda alynyp barylýan işler ähli pudaklarda öz netijesini berýär. Bilim ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň berkidilmegi, olaryň innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilmegi okuwçylaryň ukyp-başarnyklarynyň artmagyna, alýan bilimlerini düýpli özleşdirmeklerine uly itergi berdi. Umumy orta bilim maksatnamasynyň 12 ýyla geçirilmegi, sanly bilim ulgamynyň ösdürilmegi, tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagyň netijeliligini has-da ösdürmek boýunça Konsepsiýalaryň kabul edilmegi bellenen wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagyna ýardam berýär.

Ogulnabat Saparowa,
Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky
Döwlet gullugy akademiýasynyň talyby.