Dünýä ýüzüniň sanly ykdysadyýete geçmegi bilen görlüp-eşidilmedik baglanyşyk we innowasiýa döwrüni başlady. Tehnologiýa häzirki wagtda durmuşymyzyň ähli ugurlaryna aralaşýar. Şeýle-de bolsa, bu özara baglanyşygyň barha artmagy köpsanly ýeňillikleri döretýändigine garamazdan birnäçe howply ýagdaýlary hem ýüze çykarýar.

Kiberhowpsuzlyk (käwagt kompýuter howpsuzlygy diýilýär) kompýuterleri, serwerleri, ykjam enjamlary, elektron ulgamlary, torlary we maglumatlary zyýanly hüjümlerden goramak üçin usullaryň we amallaryň toplumydyr.

Kiber jenaýatçylary, şahsyýetleri, kärhanalary we hökümetleri nyşana alýarlar.  Häzirki wagtda tehnika-tehnologiýanyň ösmegi maglumat üpjünçiliginiň ýokarlanmagyna örän uly itergi berdi. Maglumatlaryň bozulmagy, programma üpjünçiliginiň hüjümleri we zyýanly programma üpjünçiliginiň aralaşmagy agyr netijelere getirip biler, bu bolsa maliýe ýitgilerine, işiň bozulmagyna sebäp bolup biler. Şol sebäpli kiberhowpsuzlygy üpjün etmek zerurdyr.

Kiberhowpsuzlygyň näme üçin öňküsinden has möhümdigine has içgin seredeliň:

Kiber jenaýatçylygynyň ýokarlanmagy: Kiber jenaýatçylygy ösýän pudak bolup, has çylşyrymlaşýar. Tehnologiýa garaşlylygymyz artdygyça, kiberhüjümler hem artýar.

Maglumatlaryň gymmaty: Maglumatlar täze walýuta. Şahsy maglumatlar, maliýe ýazgylary, intellektual eýeçilik - bularyň hemmesi kiber jenaýatçylaryň peýdalanmak isleýän gymmatly baýlyklary.

Umuman, maglumat howpsuzlygy maglumatlaryň goraglylygyny, kiberhowpsuzlyk bolsa şol maglumatlaryň ýerleşen sanly ulgamynyň goraglylygyny aňladýar. Şol sebäpli hem olar biri-biri bilen utgaşykly üpjün edilýär.

Ýurdumyzda bu ugurlar boýunça yzygiderli iş alnyp barylýar. Muňa mysal edip, degişli kanunçylyk namalarynyň kabul edilendigini, tejribeli hünärmenleriň taýýarlanylýandygyny, okuw sapaklarynyň meýilnamalaryna bu ugruň aýratyn ders hökmünde girizilendigini, edara-kärhanalara döwrebap tehnologiýalaryň ornaşdyrylýandygyny we täze hünärleriň hem-de iş orunlarynyň açylandygyny, ilatyň arasynda düşündiriş işleriniň geçirilýändigini aýdyp bolar.

Soňky ýyllarda ýurdumyzda maglumat-aragatnaşyk ulgamlarynyň hem-de kiberhowpsuzlygyň hukuk esaslaryny döwrebaplaşdyrmak işleriniň alnyp barlyşynyň dowamynda «Maglumat we ony goramak hakynda», «Şahsy durmuş barada maglumat we ony goramak hakynda», «Aragatnaşyk hakynda», «Türkmenistanda internet torunyň ösüşini we internet-hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi.

Ybraýym Abdykerimow,
Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky
Döwlet gullugy akademiýasynyň talyby.