Adam bedeni 70%-e çenli suw tutýar. Iýmitiň energiýa öwrülmegine, ýokumly maddalaryň siňmegine, metabolizme gatnaşmagyna we başga-da köp zatlara kömek edýär. Adamyň her kilogram agramy üçin bir günde 30-35 mg suw gerek diýip hasaplanylýar. Şol bir wagtyň özünde, yssy günlerde suwa bolan isleg üçden birine çenli artýar. Suwuň hemmesi birmeňzeş däl. Adam bedeni üçin peýdaly suw diňe arassa H2O däl, düzüminde minerallaryň we elementleriň hemmesi bolmaly, diňe şondan soň suw fiziologiki taýdan doly hasaplanýar we ol yzygiderli içilip bilner. Her gün diňe arassalanan ýa-da süzülen suw içseňiz bedendäki duz balansyny kadalaşdyryp bilersiňiz. Diňe suwsuzlygyňyzy kanagatlandyrmak bilen çäklenmän, suw-duz deňagramlylygyny saklamak üçin iň ýokary derejeli arassa suwy içmek gaty amatlydyr. Ol gowşak minerallaşan (litr üçin 1 gramdan köp duz ýok), deňagramly düzümi we bitarap tagamy bar. Diňe birinji kategoriýanyň suwuna howpsuzlyk talaplary degişlidir, ýöne zerur makro we mikroelementleri öz içine alyp bilmez. Ýeri gelende aýtsak, içimlik suw hökman tebigy däl, ony öndürijiler belli bir ülňüleri berjaý edip, arassalap we goşmaça minerallaşdyryp bilerler. Suwuň gelip çykyşy gabyň belliginde görkeziler.
«Artezian» diýlip atlandyrylýan suw çuň ýerasty guýulardan alynýar. Onuň gelip çykyş çeşmeler başgadyr, şonuň üçin suwuň tagamy mineral düzümine baglylykda tapawutlanýar. Doňma we eremek prosesinde suwuň gurluşyny üýtgedýändigi düşnükli, şeýle suwdaky mineral duzlar adatça az bolýar. Mineral suw. Şeýle suwuň minerallaşmagy 1 g / l-den geçýär we lukmançylyk naharhanasynda 1-10 g / l, lukmançylyk otagynda bolsa 10 g / l-den gowrak. Şonuň üçin mineral suwuň öňüni alyş ýa-da bejeriş täsiri bar. 
Dermanlyk içimlik suwy wagtal-wagtal içilip bilner, ýöne içilýän suwy doly 100% çalyşmaly däldir. Belligi okamagy ýatdan çykarmaň, bu suwy ulanmak üçin lukmançylyk talaplaryny berjaý etmeli. Dermanlyk suwy diňe lukman bilen maslahatlaşandan soň içilýär. Esasy maksady keselleri bejermek. Hut şu suw şypahanalarda ulanylýar. Sulfat suwlary bagyr kesellerinde, hlorid suwlary iýmit siňdiriş ulgamy üçin, magniý suwlary nerw ulgamyny sazlamak üçin ýaramly. Şeýle suwlary gözegçiliksiz içmeklik böwrek daşlarynyň peýda bolmagy ýaly kynçylyklara sebäp bolup biler. Mineral suwy tebigy karbonasiýa ýa-da goşmaça emeli gazlandyrylan, ýöne adaty agyz suwundaky ýaly 1 gr/l çenli duzly tebigy suw (mysal üçin çeşmelerden) diýip hem atlandyryp bolar. Çagalaryň suwy himiki düzümde deňagramly bolup, zyýanly maddalary öz içine almaýar. Şeýle hem, bu suw howpsuzlyk talaplarynyň ýokarlanmagyna degişlidir. Yssy howada diňe buzly suwy içmek isleýärsiňiz, ýöne muny etmeli däl. Sowuk suw bedene ýuwaş-ýuwaşdan siňýär, netijede diňe bir bedendäki suwuklygy doldurmak prosesi haýallaşman, eýsem iýmit siňdiriş hem haýallaýar. Lukmanlar buz suwuny iýmit bilen içmegi ýa-da nahardan soň içmegi maslahat bermeýärler. Örän sowuk suw hatda kelle agyryny hem döredip biler. Salkynlygy gözleýänler üçin arassa agyz suwunyň iň amatly temperaturasy 15-16 dereje bolup, otag temperaturasyndan birneme pesdir. Umuman alanyňda, alymlar suwuklygyň ýitmeginiň öwezini dolmagyň iň oňat usulynyň, adamyň bedeniniň temperaturasyna, ýagny 36-40 dereje suw bilen deňeşdirilendigini subut etdiler.
Mineral suwlarda köplenç tebigy gaz bolýar. Eger suw emeli usulda kömürturşy gazy bilen doldurylan bolsa, içmek gaty ýakymly bolup biler. Gazlandyrylan suwy içmek, suwsuzlygy oňat derejede rahatlandyrýar we kanagatlandyrýar. Şeýle-de bolsa, gazly suw iýmit siňdiriş işini haýalladýar we çişmegine sebäp bolup biler. 

Bahar SYLAPOWA,

Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby.