Elektron söwda(E-commerce) bu - harytlary we hyzmatlary internet arkaly satyn almak we satmakdyr.

Elektron söwda ulgamy nähili işleýär:

Elektron söwda amallary adatça şu ädimleri öz içine alýar:

Müşderiler onlaýn dükanlara göz aýlaýarlar: Elektron söwda kärhanalary önümlerini we hyzmatlaryny görkezýän web sahypalaryny ýa-da ykjam programmalary döredýärler. Müşderiler bu wirtual dükanlara göz aýlap, jikme-jik düşündirişleri görüp we bahalary deňeşdirip bilerler.

Sargytlar ýerleşdirilýär: Müşderi satyn almak kararyna gelensoň, wirtual söwda arabasyna zatlar goşýarlar we töleg geçirýärler. Indiki tapgyr iberiş maglumatlary girizmegi we töleg usulyny saýlamagy öz içine alýar.

Tölegleri gaýtadan işlemek: Howpsuz töleg ulgamlary maliýe amallaryny dolandyrýar. Tölegler kredit kartoçkalary, goýum kartlary arkaly geçirilýär.

Sargydyň ýerine ýetirilişi: Üstünlikli tölenenden soň satyjy buýrugy gaýtadan işleýär. Bu ammardan zatlary ýygnamagy we gaplamagy, eltip bermek hyzmatynyň üsti bilen ibermegi öz içine alýar.

Eltip bermek: Müşderi satyn almalaryny bellenen salgyda kabul edip alýar (elektron söwda kärhanalary tizlige we çykdajylara baglylykda dürli gowşuryş hyzmatlaryndan peýdalanyp bilerler).

Elektron söwdanyň görnüşleri:

Business-to-Consumer (BC): Kärhanalaryň gönüden-göni sarp edijilere satýan harytlaryň söwdasynyň görnüşi.

Business-to-Business (BB): Kärhanalar önümleri ýa-da hyzmatlary beýleki kärhanalara satýarlar. (Mysal: Lomaý bazarlar, senagat enjamlary bilen üpjün edijiler)

Consumer-to-Consumer (CC): şahsyýetlere biri-birine göni satmaga mümkinçilik berýän platformalar. (Mysal üçin:Asman express, Ynamdar)

Hormatly Prezidentimiziň parasatly hem-de öňdengörüjilikli baştutanlygynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda ylmyň we tehnikanyň soňky gazananlary, öňdebaryjy halkara tejribeleri hem-de döwrebap tehnologiýalar giňden ornaşdyrylyp, ýokary ykdysady netijeler gazanylýar. 

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» we «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynda» bellenen çäreleri ýerine ýetirmegiň çäklerinde söwda toplumynyň düzümleýin edaralarynda elektron resminama dolanyşygy ulgamy ornaşdyryldy we hereket edýär.

Hususan-da, Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi, Dokma senagaty ministrliginiň bölek söwda kärhanalary, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan döredilen onlaýn söwda ulgamynyň hem-de ilata harytlary eltip bermek hyzmatynyň gerimi giňelýär.

Elekt­ron söw­da ul­ga­my hä­zir­ki za­man yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň aý­ryl­maz bir bö­le­gi­ne öw­rül­di. Sarp edi­ji­le­riň ag­ram­ly bö­le­gi özü­ne ge­rek­li bo­lan ha­ryt­la­ry in­ter­net ul­ga­my ar­ka­ly sa­tyn al­ýar­lar. Ýew­ro­pa­da elekt­ron söw­da gör­ke­zi­ji­si 312 mil­liard dol­lar­dan geç­di. ABŞ-da ila­tyň umu­my çyk­da­jy­la­ry­nyň 10,3 gö­te­ri­mi elekt­ron söw­da bi­len bag­la­ny­şyk­ly bo­lup dur­ýar. Mun­dan baş­ga-da, ABŞ-nyň ila­ty­nyň 60 gö­te­rim­den gow­ra­gy söw­da amal­la­ry­ny in­ter­net ar­ka­ly ama­la aşyr­ýar­lar. 

Jennet Baýramgeldiýewa,
Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky
Döwlet gullugy akademiýasynyň talyby.