«Türkmenistany 2025-nji ýyla çenli durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» dünýäniň öňdebaryjy ylym-bilim merkezleriniň innowasion işleriniň ýokary ölçeglerine laýyk gelýän milli bilim ulgamyny döretmek wezipesi öňde goýuldy

Sanly tehnologiýalaryň barha artýanlygy sebäpli bilimiň keşbi düýpli özgerişleri başdan geçirýär. Bu gurallar okuwçylaryň öwreniş usullaryny üýtgetmek bilen çäklenmän, bilim edaralarynyň dolandyrylyşyny hem üýtgedýär. Sanly çözgütleri kabul etmek bilen, orta mekdepler we ýokary okuw meýilnamalaryny tertipleşdirip, mugallymlara has täsirli we özüne çekiji okuw gurşawyny döretmäge mümkinçilik berip bilerler.

Sanly tehnologiýalaryň bilim dolandyryşyny üýtgetmeginiň iň täsirli usullaryndan biri administratiw meseleleri ýönekeýleşdirmekdir. Ýagny kagyz resminamalarynyň azaldylyp sanly resminama dolanşygyna geçmek. Okuw dolandyryş ulgamlary we beýleki sanly gurallar ýazgy ýöretmek, gatnaşyjylary yzarlamak we hatda ene-atalar bilen aragatnaşyk ýaly meseleleri awtomatlaşdyryp biler. ýurdumyzda elektron mekdep (e-mekdep) ulgamynyň ornaşdyrylmagy orta mekdeplerde mugallymlar we ýolbaşçylaryň işini ýeňilleşdirip, mekdep bilen ene-atalary birikdirýän sada we goragly ulgam bolup hyzmat edýär.

Netijelilik gazanmakdan başga, sanly tehnologiýalar okuwçylar üçin okuw tejribesini hem ösdürýär. Bilim programmalary, onlaýn okuw platformalary we sanly çeşmeleriň köpüsine girmek bilime has şahsylaşdyrylan çemeleşmäge mümkinçilik berýär. Talyplar öz islegleri bilen öwrenip bilerler, bilesigelijiligini artdyrýan mowzuklary öwrenip bilerler.

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynda okatmagyň Moodle (Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment) elektron maksatnamasy işlenilip taýýarlanyldy we üstünlikli ornaşdyryldy. Bu maksatnama mugallymlar, diňleýjiler we talyplar üçin okuwa ýetişiklige gözegçilik etmegiň dürli mümkinçilikleri elýeterli bolan, köpçülikleýin howpsuz bellige alynmagyny goldaýan, synag we interaktiw okuwlary geçirip bolýan ykjam serişdedir.

Moodle-niň esasy mümkinçilikleri onlaýn-okuwlary döretmegi, resminamalaryň ýazgylaryny taýýarlamagy, ähli diňleýjilere we talyplara ýa-da käbir okuwçy toparlaryna elýeterli bolan öwrediş toplumyna birleşdirilen tanyşdyrmalary hem-de wideo ýazgyny özünde jemleýär. 

Iň esasy zat, sanly tehnologiýalaryň elýeterliligi we bilime goşulyşmagyny üpjün etmek mümkinçiligi bar. Onlaýn okuw platformalary, uzak sebitlerdäki okuwçylara ýokary hilli bilim almaga mümkinçilik berýän geografiki boşluklary aradan aýyryp biler. Mundan başga-da, sanly gurallar maýyp okuwçylara tekstden sözleýiş programma üpjünçiligi ýa-da kömekçi tehnologiýalar, has öz içine alyjy okuw gurşawyny döretmek üçin goldaw berip biler.

Sözümiň ahyrynda aýtmakçy bolýan zadym sanly ulgamyň bilim dolandyryşyny çuňňur üýtgedýär. Bu tehnologiýalary ulanmak bilen bilim edaralary amallary tertipleşdirip, okuw tejribelerini şahsylaşdyryp we ähli okuwçylar üçin has täsirli we gyzykly okuw gurşawyny döretmäge mugallymlara güýç berip biler. Sanly tehnologiýalaryň ösmegi bilen, bilimiň geljegi has-da ýagty bolar diýip pikir edýärin.

Batyrmyrat Rejepow,
Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky
Döwlet gullugy akademiýasynyň talyby.