Toý saçagyny gowy görmeýän ýokdur. Emma halkymyzyň toý saçagy baradaky durmuş pelsepesi has baý many-mazmuna eýedir. Muny halkymyzyň: bir-birege «Gazananyň toýa bursun!», «Toýdan bolsun» ýaly arzuw-dileglerem doly subut edýär. Esasy gürrüň ol dileglerde däl-de şol dilegleriň durmuşymyzyň hakyky beýanatydygynda.

     Ata-babalarymyzyň durmuşlarynyň milli aýratynlyklaryny nesillere miras galdyrylan eserlerinden – eposdyr dessanlaryndan hem duýmak bolýar. Halkymyzyň çeperleşdirilen epiki beýanatlarynda türkmen hökümdarlarynyň 40 gije-gündizläp, ýedi günläp toý tutmak dabarasyna islendik dessanlardyr rowaýatlarda gabat gelmek bolýar.

     Toý – halkymyzyň baş çelgisi. «tomus depesi gaýnamadygyň, gyş gazany gaýnamaz» diýen ýörelge eýeren halkymyzy ýaz, tomus, güýz pasyllary ekin meýdanlarynda, mal yzynda gezip gazanan ir-iýmişini saçaga, emläkdir gazanç-girdejisini toý saçagy üçin niýetläpdir. Ençeme ýyllap gazananjalarynyň belli bir bölegini, gerek bolsa, ep-esli ýyllap, ýagşy niýet bilen – toý saçagy üçin ýygnaýar. Toý saçagynyň esasy maksady bolsa, öz şatlyklaryny paýlaşmaga gelen dogan-garyndarynyň, dost-ýarlarynyň, tanyş-bilişleriniň göwnüni hoş etmek. Dürli-dümen nahar bişirip, saçagyň üstüni naz-nygmatlar bilen üpjün etmek.

     Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň azyk üpjünçiligine döwlet tarapyndan berk gözegçilik edilýär. Indi bagtyýarlyk döwrüniň toý saçagynda islän zadyň, il aýtmyşlaýyn «Guşuň süýdi» diýseňem tapylýar.

      «Bagdan» söwda belgili iýmit önümleriniň hem durmuşda amala aşyrýan esasy wezipesi toý saçagynyň naz-nygmatlary bilen aýrylmaz derejede bagly. Döwletimizde halkyň bol-elin durmuşda ýaşamagyny üpjün etmek üçin ýurdumyzyň telekeçilik ulgamyndaky şöhlelenmesini maksada laýyk beýan etmekde Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň Änew şäherine ýerleşýän «Bagdan» söwda belgili iýmiti gaýtadan işleýän kärhananyň ýolbaşçysy Azat Durdyýew bilen bu barada söhbetdeşlik gurnaldy. A.Durdyýew «Bagdan» söwda kärhanasy tarapyndan müşderilerine hödürlenýän önümleriniň peýdaly taraplary barada aýdyp geçdi.

Hozuň peýdasy:

Gitdigiçe meşhurlyk gazanan we gün-günden gözlenýän kokosyň peýdalary gün tertibinden çykmasa-da, aslynda biziň ýurdumyzda ösdürilip ýetişdirilen hozuň peýdasy gaty köp, kokosyň peýdasy.

Hozuň düzüminde sagdyn ýaglar, süýümler, witaminler we minerallar bar. Hoz beýleki adaty hozlara garanyňda antioksidant işjeňlige eýe. Içki hozuň daş-töweregindäki membranada “E” witamini, melatonin we polifenol atly birleşmeler antioksidant häsiýetleri üpjün edýär.

Çäklendirilen sagdyn adamlar barada geçirilen gözleg, nahar wagtynda hoz iýmek, iýmitlenenden soň erbet holesterin diýlip atlandyrylýan LDL-iň oksidleýji zeperiniň öňüni alýandygyny görkezdi. Okislenýän LDL diýilýän erbet holesterin, arteriýalarda ýygnanmaga we aterosklerozyň döremegine sebäp bolýar.

Şeýle hem hoz, beýleki hozlara garanyňda omega-3 ýagy taýdan ep-esli ýokary bolup, 1 hyzmat üçin 2,5 gram omega-3 berýär (takmynan 28 gram). Ösümliklerden, şol sanda hozdan alnan Omega-3 ýaglaryna alfa-linolen kislotasy (ALA) diýilýär. Bu bedeniň özi öndürip bilmeýän ýag, daşardan alynmaly. Her gün ALA maslahat berilýär; Erkekler üçin 1,6 gram; aýallar üçin 1,1 gram. Hozuň ýekeje bölegi bilen her gün alynjak mukdar kanagatlandyrylyp bilner. Gözegçilik gözlegleri her gün iýilýän ALA-nyň her gramynyň ýürek kesellerinden ölmek howpuny 10 % azaldýandygyny görkezdi.

Hozuň başga bir aýratynlygy çişmegi azaldýar. Hoz düzümindäki polifenollar bilen oksidleýji stres we çişmä garşy göreşýär. ALA omega-3 ýagy magniý we hozdaky aminokislotaly arginin hem çişmegi azaldyp biler. Alsgeýmeriň süýji keseliniň we beýleki köp sanly hroniki keselleriň mehanizmlerinde çişme bellikleriniň rol oýnaýandygyny göz öňünde tutsak, hozuň bu kesellere öňüni alyş täsirine düşünip bolar.

Hozuň rak keseliniň öňüni almakdaky peýdalary.

Kliniki däl öýjük medeniýeti ýa-da haýwanlaryň synaglary we adamyň synlaýyş gözlegleri, hoz iýmegiň käbir düwnük kesellerine, şol sanda döş, prostata we kolorektal düwnük keseline ýolugyp biljekdigini görkezýär.

Hoz polifenol süýümlerine baýdyr. Içegedäki käbir peýdaly bakteriýalar bu maddalary urolitin diýilýän birleşmelere öwrüp biler. Urolitinler, içegelerdäki kolorektal rakdan goramagyň usuly bolup biljek çişmä garşy häsiýetlere eýe bolup biler. Urolitinleriň çişmä garşy täsiri beýleki rak kesellerinden goramaga hem kömek edip biler. Bu häsiýetlerden başga-da, urolitinler gormona meňzeş häsiýetlere eýe bolup, bedeniňizdäki gormon reseptorlaryny bloklamaga mümkinçilik berýär. Bu gormon bilen baglanyşykly düwnük keselini, esasanam döş we prostat kesellerini azaltmaga kömek edip biler.

Süýji keselini dolandyrmakda hoz peýdasy.

Gözegçilik gözlegleri, hozuň 2-nji görnüşli süýji keseliniň pes töwekgelçiligi bilen baglanyşykly bolmagynyň bir sebäbiniň, agramy gözegçilikde saklamaga kömek edýändigini görkezýär. Artykmaç semremek ýokary gan şekerine sebäp bolup, süýji keseliniň döremek howpuny ýokarlandyryp biler. Şeýle-de bolsa, hoz iýmek, ganyň şekerini agram gözegçiliginden daşgary mehanizmler arkaly dolandyrmaga kömek edip biler.

Hozuň gan basyşyna gözegçilik edip biljek täsirleri.

Bloodokary gan basyşy bolan adamlarda ýürek keseli we insult howpy bar. Käbir gözlegler, hoz iýmek gan basyşyny peseltmäge, şol sanda ýokary gan basyşy we stresli sagdyn adamlar üçin kömek edip biljekdigini görkezýär.

Hozuň akyl saglygyna täsiri.

Gadymy döwürlerden bäri hozuň görnüşi adamyň beýnisine meňzeýär. Bu meňzeşlik tötänleýin bolsa-da, hoz hakykatdanam beýniniň saglygyny goramakda möhüm iýmitleri öz içine alýar. Laboratoriýa gurşawynda öýjükli gözlegler; hozda tapylan ýokumly maddalaryň, şol sanda poli doýgun ýag, polifenollar we “E” witamini, beýnimizdäki oksidleýji zeperleri we çişmegi azaltmaga kömek edip biljekdigini ýüze çykardy.

Ösüş-özgermelere beslenen täze taryhy döwrümizde milli ykdysadyýetimiziň hususy ulgamynyň täze belentliklere çykmagyna saldamly goşant goşmagy we özüniň ýokary hilli önümleri bilen içerki we daşarky bazarda uly meşhurlyga eýe bolmagy maksat edinýän telekeçi A.Durdyýewiň özi we onuň «Bagdan» söwda kärhanasynyň işçi hünärmenleri Hormatly Prezidentimize köp sag bolsun aýdýarlar.