Ýagny, biziñ eýýamymyzdan öñki II müñýyllygyñ başlarynda Murgabyñ aşak akymynda gadymy siwilizasiýanyñ medeni ojagy Marguş (Margiana) döräpdir. Margiananyñ ilaty maldarçylyk we ekerançylyk bilen meşgullanypdyr. Gadymy grek geograflary Strabonyñ we Pliniýiñ Margiananyñ bol hasyllydygy, bal ýaly Margiana üzümi hakyndaky ýazgylary saklanyp galypdyr. Biz Margiana siwilizasiýasynyñ yzlaryny gadymy Merwiñ ýadygärliklerinde görýäris. Olar köp ýyllardan bäri arheologlar tarapyndan düýpli öwrenilýär. Birnäçe ylmy işlerem ýazyldy. Aýratyn hem professor W.I. Sarianidiniñ «Marguş ýurdunyñ gadymyýeti» diýen işi belläp geçmäge mynasypdyr. Kitapda Marguşyñ sinonimi hökmünde Margiana sözi ulanylypdyr we bu gadymy ýurt hakynda gymmatly maglumatlar berilýär. Şol maglumatlara görä b.e.öñki II müñýyllygyñ başlarynda gadymy Murgabyñ aşak akymlarynda 3000 inedördül km. töweregi meýdanda Marguş ýa-da Margiana ýurdy ýaýylyp ýatan eken. Bu ýerde Kelleli, Taýyp, Adambasan, Awçy, Goñur, Togalak, Ajyguýy, Tahyrbaý ýaly ençeme oazisler bolupdyr. Şeýle-de göçüp-gonup ýören çäge depeleriniñ arasynda margianalylaryñ 150 gowrak obalarynyñ üsti açyldy. B.e. öñki II müñýyllygyñ başlarynda Kelleli oazisi eýýäm özleşdirilen ýer bolupdyr. Şol müñýyllygyň ortalarynda Goñur, Awçy, Adambasan, Ajyguýy, Taýyp ýaly oazisler gülläp ösüpdir. Togalak we Tahyrbaý Margiananyñ giçki döwrüne - b.e. öñki II müüýyllygy аhyrlaryna, I müñýyllygyñ başlaryna degişlidir. Margianada ilatyň esasy käri ekerançylyk bolupdyr. Bugdaý, arpa ekilipdir. Obalaryñ daşyna gala gurlupdyr. Mysal üçin, Kellelide galanyñ içinde çig kerpiçden we pagsadan salnan ýaşaýyş jaýlarynyñ bolandygy anyklanyldy. Käbir jaýlarda gyşyna gyzdyrmak üçin diwar peçleri, käsinde bolsa ýatylýan sekiler edilipdir. Marguşyñ gadymy paýtagty Goñurdepe bolupdyr. Goñurdepedäki köşkde patyşa oturypdyr. Onda merkezi dolandyryş häkimiýeti hem bolupdyr. Bu bolsa Marguşda döwlet dolandyryş bolandygyny görkezýär.