Ahal welaýaty
logo

Soňky täzelikler:
✦ Dekabr aýynda geçirilmegi meýilleşdirilýän çäreler ✦ ✦ Ýurdumyzda Turkiýanyň eksport harytlarynyň sergisi geçiriler ✦ ✦ Maşgala terbiýesiniň orny we ähmiýeti ✦ ✦ Oba hojalyk ekinleriniň täze sortlary hasyllylygyň kepili ✦ ✦ Magtymguly Pyragy medeni-seýilgähindäki şahsyýetler: Saýido Nasafi ✦ ✦ Türkmen oba hojalyk instituty bilim we ylmyň baglanyşygyny berkitýär ✦ ✦ Täze okuw kitabynyň neşiri bilim ulgamyna uly goşantdyr ✦ ✦ Türkmen milli gymmatlyklary täze okuw kitabynda orun alýar ✦ ✦ Türkmeniň goşa ganaty ✦ ✦ Ýaşlar baýragy ― ýaşlygyň serpaýy ✦
Baş sahypa / Jemgyýet /Künji – gadymy ýag ösümligi
  09.02.2022
1249
Künji – gadymy ýag ösümligi

Häzirki ekilip ýörlen oba hojalyk ekinleriniň biri däneli ösümliklere degişli bolan künjidir. Kösükli däne ekinleriniň aýratynlygy, artyk belok berýänligidir. Olaryň dänesinde köp mukdarda uglewod, künji bilen soýada bolsa, ýag köp bolýar. Muňa hindi künjisiniň dänesinde 65 göterime çenli ýag bardygy-da aýdyň mysaldyr. Kösükli däneli ekinleriň, şol sanda künjiniň dänesinden ýokumly maddalaryň saklanýanlygy sebäpli, olaryň beýleki ekinlere garanyňda, mineral iýmite bolan talaby has ýokarydyr. Kösükli däneli ekinler beýleki däneli ekinler bilen gatyşdyrylyp ekilende, däneli ekinleriň gök maýsasynda belogyň mukdary köpelýär.

         Dänesinden üçden iki essesine barabar ýag alynýan bu derman ösümligi, gadymy zamanlardan bäri ekerançylygyň bir pudagy bolup gelipdir.  Künjiniň dänesinde 45-60% çenli ýag bolup, juwazda ondan 46-50 %-e çenli ýag alyp bolýar. Tagamy we hili babatda künji ýagy zeýtundan soňra iň gow ösümlik ýagy hasaplanylýar. Onuň özboluşly tagamy we ýakymly ysy bolup, bişme, çapady, çelpek bişirmekde, milli naharlary taýýarlamakda, şeýle ertirlikde çörek batyrylyp iýilýär. Künji ýagyny senagatda iýmit görnüşinde, süýji önümlerini öndürmekde we saklamakda, margarin öndürmekde uly isleg bildirilýär. Künji ýagy has arassa, ýokary hilli ýagdyr. Ol aşgazan, garyn-içege, bagyr keselleri bilen kesellän adamlara künji ýagy has ýaramlydyr. Künjüde adam bedeni üçin gerek bolan elementleriň birnäçesi hem-de fosforyň köp mukdary bolup, lukmançylykda ony dermanlyk üçin hem peýdalanylýar.  

         Ösümlikleriň arasynda bu dermanlyk ösümligine aýratyn uly üns berilýär. Künjiniň dermanlyk häsiýetini öwrenip, lukmançylykda ulanmak mümkinçiligi-de uludyr.