Ahal welaýaty
logo

Soňky täzelikler:
✦ Talyp ýaşlar sungatda öwrenen hünärini ylmy esasda açyp görkezýärler ✦ ✦ Uçurumlaryň taslama işlerinde döwrüň çeper beýany ✦ ✦ Ahal welaýatynda medeniýet hepdeligi geçirildi ✦ ✦ 4000-den gowrak adam Watanyna Türkmenistanyň üsti bilen dolandy ✦ ✦ Ýaşlar etnografiýa muzeýine gezelenç etdiler ✦ ✦ Meteorid daşy ýaşlarda uly gyzyklanma döretdi ✦ ✦ Sanly ulgam - ösüşiň binýady ✦ ✦ Medeniýet hepdeligine badalga berildi ✦ ✦ Merkezi Aziýa ýurtlarynyň küştçüleri «Aşgabat 2025» halkara ýaryşynda üstünlikli çykyş etdiler ✦ ✦ Galla - biziň baýlygymyz ✦
Baş sahypa / Ykdysadyýet /Türkmeniň asylly däpleri
  18.11.2020
917
Türkmeniň asylly däpleri

    Halkymyzyň milli däp-dessurlarynyň iň ajaýyplarynyň biri-de myhmansöýüjilikdir. Türkmen myhmanyny diňe bir öýüniň däl, eýsem kalbynyň törüne hem geçirýär. Halkymyz öýüne gelen adama diňe bir myhmançylyk hormatyny etmän, oňa hossarlyk hormatyny hem saklaýar. Nusgawy edebiýatymyzda, halk döredijiliginde bu däp kämillik derejesine ýetirilipdir. Olarda türkmenleriň myhman kabul edişi, myhmana goýulýan hormat, edilýän hezzet, sarpa giňden teswirlenýär. Belli şahsyýetlerimiziň nesihatlarynda hem myhmansöýerlik meselesine aýratyn orun berilýär. Türkmen halk döredijiliginde “Myhman ataňdan uly”, “Myhmanyň öňünde aş goý, iki elini boş goý”, “Myhman rysky bilen geler” diýen ýaly parasatly jümleler bar.

Milli mirasymyzyň naýbaşy eserleri bolan “Gorkut ata”, “Görogly” şadessanlarynda bu tema giň orun berilýär. “Gorkut ata” şadessanynda “Myhman gelmedik öýüň ýykylany ýeg” diýilýär. “Görogly”şadessanynda myhmansöýüjilik däpleri şahyrana setirlerde çeper beýan edilýär. Türkmene mahsys bu ajaýyp häsiýet bilen bagly däp-dessurlar anyk suratlandyrylýar. Myhmany mal soýup, söwüşli garşylamak, olary sowgat-serpaýly ugratmak türkmenlerde ynsan mertebesini belende göterýän däpleriň biri hasaplanýar.Myhmana hormat etmek atadan ogla sargyt edilýär. Eger-de myhman atly bolsa, atyny tutup garşylamak we atynyň otuna-suwuna seretmek, myhmanyň eline suw akytmak ýaly dessurlaryň beýanyny şadessanyň şahalarynda görmek bolýar. Muňa “Göroglynyň döreýişi” şahasyndaky Jygalybegiň ýeke sygryny soýup, galandarlara hezzet etmegini mysal getirmek bolar.

Nusgawy edebiýatymyzda myhmanparazlyk temasynyň giňden işlenilmegi tötänlik däl, bu kanunalaýyklykdyr. Pederlerimiz ençeme menzil ýol söküp, biri-biri bilen didarlaşmak üçin myhmançylykda bolupdyrlar. Uzak ýoldan ýadap gelen myhmanlary hormat bilen kabul edip, olaryň dem-dynç almaklary, özlerini rahat duýmaklary üçin hemme şertler döredilipdir.

Milli däp-dessurlarymyzyň dabaralanýan döwründe halkymyzyň asyly däpleriniň biri bolan myhman kabul etmek we myhmançylykda bolmak däpleri dowam etdirilýär. Halkymyzyň arasynda bu däp bilen baglanşykly dürli yrymlar häzirki güne çenli saklanyp, il arasynda ýerne ýetirilýär. Ata-babalarymyz myhmana çaý-çörek äberilende, çäýnekden ilki guýlan käsäni özüne, ikinjisini muhmana uzadypdyrlar. Bu myhmanyň arkaýyn iýip-içmegi üçin edilipdir. Türkmençilikde gelen myhmanyň özi dil ýarmasa, gelenine üç gün geçýänçä, onuň näme üçin gelendigi soralmandyr. Şeýle hem myhman ugradylanda, onuň ýany bilen ýedi ýa dokuz ädime çenli bile ýöräpdirler. Bu yrym myhmanyň barjak ýerine sag-aman barmagy üçin ýagşy niýet bilen edilipdir.