Syýahatçylyk – fiziki şahslaryň hemişelik ýaşaýan ýerinden tölegli iş bilen meşgul bolmazdan, dynç almak üçin, saglygyny berkitmek, öwreniş, hünärmentçilik – işewürlik, bilimiňi artdyrmak, sport, zyýarat syýahatçylygy we beýleki maksatlar bilen wagtlaýyn bolunýan ýurda (ýere) bolan gezelenjidir.
Syýahatçylyk pudagynyň esasy düşünjeleriniň arasynda, syýahatçylgyň toparlandyrylyşy aýratyn uly ähmiýete eýe bolup durýar. Syýahatçylyk ulgamy birnäçe alamatlary boýunça toparlara bölünýär.
Türkmenistanyň syýahatçylyk hakyndaky kanunynda syýahatçylygyň: dynç alyş-sagaldyş, medeni-öwrenijilik, professional-işewürlik, bilim, durmuş, ekosyýahat, sport, işjeň, zyýarat we beýleki görnüşleri bellenilýär.
Syýahatçylygyň toparlandyrylşynyň içinde ekologiki syýahatçylyga uly orun degişlidir. Ekosyýahatçylygyň döreýiş taryhy barada aýdanymyzda, bu syýahat görnüşi baradaky düşünjäni 1980-nji ýylda Meksikan ykdysatçysy, ekology Sektor Sebo esaslandyrýar. Häzirki wagytda dünýäde adamzat durmuşy bilen baglanşykly birnäçe global meseleler bolup, olaryň biri hem ekologiýa meselesidir. Ekosyýahatçylyk hem şol meseleleriň öňüni almak maksady bilen dörän syýahatyň görnüşidir.
Ekosyýahatçylygy, öz geçişiniň täsirliligi we adamyň jan-saglygyna peýdasy bilen düşündirmek bolar. Türkmenistanyň “Syýahatçylyk” hakyndaky Kanunynda, ekosyýahatçylygy şu görnüşde beýan edilýär. Ekosyýahatçylyk diýlip, seýrek duş gelýän tebigy desgalara, goraghanalara, milli tebigy seýligählere şeýle hem tebigaty goraýyş maksatly çärelere gatnaşmak maksady bilen amala aşyrylýan syýahatçylyga düşünilýär.
Ekosyýahatçylyk-tebigaty ýakyndan synlamak we onuň bilen gatnaşykda bolup, tebigat bilen tanyşmaklykdyr. Ekosyýahatçylygyň ösdürilmegine, tebigy şertler hem-de howa şertleri gowy mümkinçilikler berýär. Biziň Türkmenistan döwletimiziň klimat şerti, ýylyň bütin dowamynda myhmanlary kabul etmäge mümkinçilik berýär.
Ekosyýahatçylyk-syýahat edýän adamlaryň tebigata bolan isleglerini kanagatlandyrýan, tebigy görnüşleriň ählisini öz içine alýar. Tebigatda özüňi alyp barmagyň kadalary berk berjaý edilse, syýahatçylyk pudagynyň üstünlikli ösmegine getirýär.
Ekojahankeşdelik-tebigy gurşawa örän az ýaramaz täsir ýetirýändigi bilen tapawutlanýar. Şonuň üçin hem ony “Ýumşak jahankeşdeligi“ diýip, hem atlandyrylýar. Ekosyýahatçylygyň özüne ýetesi rahatlygy we artykmaçlyklarynyň bardygyny bellemelidir.
Ekojahankeşdelikde müşderileriň islegleriniň biri bolup, adamlaryň hereket etmek islegi çykyş edýär. Gezelenç etmeklik, ýörişler, ekskursiýalar adamlaryň hereket ýetmezçiligini ýok etmäge mümkinçilik döredýär. Şeýlelikde, birnäçe keselleriň öňi alynýar. Gezelençler, dynç almak we ekosyýahatçylygyň beýleki görnüşleri durmuşa ornaşdyrylanda, tebigy gurşawa zyýan ýetirilmän, syýahatçylary kabul edýän ýeriň medenýetine hormat goýulanda, syýahatçylyk eko syýahatçylyk görnüşe eýe bolýar.
Ekosyýahatçylygy hem öz aýratynlyklaryna we guralşyna baglylykda birnäçe görnüşlere bölünýär:
Biziň ýurdumyzda ekologiýany ösdürmek we ekologiýany gorap saklamak üçin, birnäçe çäreler geçirilýär:
-tebigy, medeni ýadygärlikleri goramak üçin, syýahatçylar bilen düşündiriş işlerini geçirmek;
-orta we ýokary okuw mekdepleriniň ählisinde, daşky gurşawy we ekologiýany goramak boýunça, dersleriň okadylmagy;
-daşky gurşaw we ekologiýa barada mahabat işlerini geçirmek we ş.m. çäreler durmuşa ornaşdyryldy.
Syýahat etmek, gezelenç etmek adamlaryň dynç alamagy we saglyklaryny dikeltmekleri üçin zerurdyr. Emma, syýahatçylaryň köp halatlarda daşky gurşawa zyýanly täsir edýändigini bellemek gerek. Şol sebäpli hem, iň esasy zat, şu düzgünleri berjaý etmeli:
-syýahat edilýän mahaly, daşky gurşawa zir-zibil taşlamaly däl;
-agaçlaryň şahalaryny çapmaly däl;
-ýörüte bellenilen ýer bolmasa, ot ýakmaly däl we ş.m.
Eger-de şu kada-kanunlar berjaý edilse, onda tebigata hiç hili zyýansyz eko syýahatçylygy amala aşyrmak mümkindir.
Ekosyýahatçylygyň amala aşyrylmagynyň netijesinde, adam tebigatyň gözel ýerlerini synlap, ruhy göterilýär hem-de şähdi açylýar. Mundan başgada, syýahatçylar tebigatda bar bolan, geň-enaýy ösümlik we haýwanat dünýäsini ýakyndan synlamaga hem-de özlerine gerekli, gyzyklandyrýan maglumatlary almaga mümkinçilik gazanýarlar. Ekosyýahatçylykda daga ýa-da çöl ýerlerine syýahat edilende,tebigatyň arassa howasynyň, dagdan akyp gaýdýan çeşmeleriň suwy hem-de çöldäki ösýän ot-çöpleriň ýakymly ysy, adamlaryň jan-saglygy üçin hem örän peýdalydyr. Ekosyýahatçylygy ösdürmeklik üçin, biziň ýurdumyzda tebigy ýerleriň, goraghanalaryň we adam eli bilen döredilip, rowaýata öwrülip giden, tebigatyň ajaýyp ýerleriniň ençemesi bardyr.