Ahal welaýaty
logo

Soňky täzelikler:
✦ Türkmeniň goşa ganaty ✦ ✦ Ýaşlar baýragy ― ýaşlygyň serpaýy ✦ ✦ Türkmen-özbek medeni gatnaşyklarynda täze sahypa ✦ ✦ Ýaşlar syýasaty — beýik ösüşleriň badalgasy ✦ ✦ Binagärlikde milliligiň we gözelligiň sazlaşygy ✦ ✦ Aşgabatda "DevFest 2024" tehnologiýa festiwaly geçirilýär! ✦ ✦ II Türkmen — Özbek forumynda täze ylalaşyklar gazanyldy ✦ ✦ Türkmenistan Hytaýyň hakara söwda sergisine gatnaşmaga çagyryldy ✦ ✦ Aýdym-saz ynsanyň göwün syrdaşy ✦ ✦ Ylym-bilim – ösüşiň kämil çeşmesi: ýaş nesillere ylym-bilim bermegiň täze usullary ✦
Baş sahypa / Jemgyýet /Namazgadepe arheologik ýadygärligi
  23.05.2020
1253
Namazgadepe arheologik ýadygärligi

     Namazgadepe Kaka etrap merkezinden 7 kilometr çemesi günbatarda, 70 gektar meýdany tutup ýatan Namazgadepe örän uly ähmiýetli, ajaýyp täsinlikleri bilen tapawutlanýan arheologiýa ýadygärligidir. Namazgadepe Orta Aziýada ykdysady we medeni ösüşiň ilkinji nobatda bir ýere jemlenip, şäheri emele getiren ýeridir. Türkmenistanyň iň gadymy döwri-ekerançylyk işleriniň ýüze çykyşy öwrenilende “Namazgadepe medeniýetiniň” deňeşdirmek üçin ölçeg birligi hökmünde alynmagy ýöne ýerden däldir. Sebäbi Namazgadepe ýadygärliginiň biziň eýýamymyzdan öňki V müňýyllykdan başlanýan taryhy bar. Biziň eýýamymyzdan ozalky III müňýyllygyň ortasynda Namazgadepede ýaşaýyş düýpli özgerýär. Bu ýerde ilki bilen ilatyň sany artyp, gurluşyk işleri ýaýbaňlanýar. Eýýam köp otagly jaýlar, köçeler, kwartallar, suw geçiriji keramiki turbalar peýda bolýar. Namazgadepe biziň eýýamymyzdan ozalky III müňýyllygyň ahyrynda II müňýyllygyň başynda özüniň ykdysady we medeni ösüşiniň iň ýokary derejesine baryp ýetipdir. Gadymy Gündogaryň şäher siwilizasiýasy şu ýerde emele gelýär. Bu ýerden tapylan monjuklar, toýundan ýasalyp bişirilen şekiller, möhürler, daşdan ýonulyp ýasalan täsin tapyndylar ruhy medeniýetiň ösüşindäki ajaýyplyklary şöhlelendirýär.

         Bürünç eýýamynyň giçki döwründe biziň eýýamymyzdan ozalky II müňýyllygyň ahyrynda Namazgadepe ykdysady we medeni ösüş kem-kemden pese düşüpdir. Şeýle ýagdaý Altyndepäniň taryhynda-da gaýtalanýar. Başda belläp geçişimiz ýaly, Namazgadepe arheologiýa ýadygärligi heniz düýpli öwrenilmedik ýadygärlikdir. “Namazga” sözüniň manysy hakynda. “Namazga” aslynda “namazgäh” sözi bolup, onuň “namaz okalýan ýer” diýen manysy bardyr. Bu ýere ýakyn oturan Abiwerd şäheriniň ilaty irki orta asyrlarda eýýäm göçülenden soň, çig kerpiçden gurlan köşgi-eýwanlary, kaşaň ymaratlary weýran bolup, eräp, topraga öwrülip, depe bolup galan gadymy şäheriň ornunda mukaddes ýer hökmünde metjit gurupdyrlar we ol ýere namaz okamaga barar ekenler. Seýil edilýän ýere “seýilgäh” diýilişi ýaly, namaz okamaga barylýan ýere-de “namazgäh” diýmek orta asyrlarda ýörgünli bolupdyr.