Ak kelemde saglygy barada alada edýän her bir adam üçin hemişelik we doly önüm bolmak üçin ýeterlik witaminler we minerallar bar. Ak kelem peýdaly we bejeriş aýratynlyklary sebäpli halk lukmançylygynda giňden ulanylýar. Kelem B1, B2, B6, P witaminlerine, kaliý, kalsiý, fosfor elementlerine, kletçatkalara, ýaglara, şekere, kükürde, hem aminoturşulara baý. Onda C witamini limon bilen pyrtykala garanyňda hem köpdür. Ak kelem dowamly gastritde, esasanam pes turşulykly aşgazan we on iki barmakly içege ýaralarynda, bagyr keselleri we semizlik, çiş we iç gatamagy üçin örän täsirli we ýürek işjeňligine oňyn täsir edýär. Dalagyň näsazlyklarynda, içki agzalaryň sowuklamasynda kelemiň şiresi peýdalydyr. Onuň ýapragy suwjarýan demrewde, iriňli ýaralarda, ýanyklarda ýapgy görnüşinde ulanylýar. Täze kelem ýokumly we dermanlyk aýratynlyklarynyň hemmesini diýen ýaly özünde saklaýar.
Ak kelem gymmatly iýmit önümidir. Kelem duzsuz iýleninde semizligiň, disbakteriozyň, awitaminozyň, aterosklerozyň öňüni alýar. Duza ýatyrylan kelem diş etini pugtalandyrýar. Kelem bogunlara duz ýygnananda, buşukmak kynlaşanda ulanylýar. Lukmanlar kelemi terligine, gaýnadylan, işdäaçar görnüşinde köp iýmekligi ündeýärler. Bu gök ekinleriň ýapraklary salatlar, gök önümler, kelem çorbasy we kelem rulonlary ýasamak üçin ulanylýar. Halk lukmançylygynda ösümlik bedendäki dürli näsazlyklara garşy göreşmekde hem ulanylýar.
Gündogaryň beýik alymy Ibn Sina öz eserlerinde kelemiň ýaralary çalt guratmaga we bitirmäge, agyryny aýyrmaga ýaramlydygyny ýazýar. Bu täsin ösümligiň bejerijilik häsiýeti irki döwürlerden bellidir. Gadymy rimliler ony bedeni kuwwatlandyrmakda, ukusyzlykda, kellagyryny köşeşdirmekde peýdalanypdyrlar. Onuň şeker garylan şiresi üsgülewügi, bokurdak agyrysyny aýyrmakda ulanylypdyr.
Türkmen oba hojalyk institutynyň
Ösümlikçilik kafedrasynyň mugallymy
Döwran Ýagşygeldiýew