Şweýsariýanyň Newşatel uniwersitetiniň we CABI uniwersitetiniň talyplary, şweýsariýaly alymlar zyýan beriji mör-möjeklere garşy täze alternatiw önümi – genetiki taýdan üýtgedilen nematodlary öz içine alýan gel döretdiler.

Talyp Patrik Fallet CABI uniweristetiniň alymy Dr Stefan Toeper bilen bilelikde mekgejöweniň köp öndürilýän, emma zyýan beriji mör-möjekler sebäpli kynçylyk çekýän daýhanlar bilen Ruanda döwletinde 4 barlag geçirdiler. Netijeler, onuň gel bilen bejerilmedik gözegçilik meýdanlary bilen deňeşdirilende, gurçuklaryň sanyny azaltmakda 50% has täsirli bolandygyny görkezdi. Şol bir wagtyň özünde gel bilen bejerilen meýdanlaryň her gektaryndan bir tonna köp hasyl alyndy.

Mekgejöweniň içine ulanylýan nematodlaryň gel formasynyň häzirki wagtda iň geljegi uly goşundydygy we pestisid spreýlerinden täsiriniň ýokary boljakdygy mälim edildi.

Nematodlar toprakdan çykarylanda Günüň täsirine ölýärler, şonuň üçin hem olary ösümlik ýapraklary, ýagny zyýankeşleriň köpüsiniň iýýän bölegi üçin ulanmaly däldir. Şol sebäpli alymlar gurçuklary zäherli däl, biodegrirlenip bilinýän karboksimetilsellýuloza geline salmak kararyna geldiler.

Gelde zyýanly himiki maddalar ýok hem-de daşky gurşawa we adamlara zyýansyz we mör-möjekler oňa öwrendekli bolmaýar. Ýene bir artykmaçlygy – ol tygşytly. Alymlar gidrogeliň täjirçilik görnüşiniň adaty pestisidlerden arzan boljakdygyny aýdýarlar.

Gapur Ýagmyrow,
Türkmen oba hojalyk instituty
Agronomçlyk fakultetiniň talyby.