Ahal welaýaty
logo

Soňky täzelikler:
✦ Hormatly Prezidentimiziň kitaplary geljekki nesiller üçin pähim-paýhas mekdebi ✦ ✦ Stomatologiýada ulanylýan enjamlaryň fiziki häsiýetleri ✦ ✦ Ylmy eserleriň ýaş nesli terbiýelemekdäki ähmiýeti ✦ ✦ Ak şäherim Aşgabat ✦ ✦ Halkara fiziologiýa merkeziniň saglygy goraýyşdaky ähmiýeti ✦ ✦ Narpyzyň adam saglygyna täsiri ✦ ✦ Burçly gülhatma – Türkmenistanyň endemik dermanlyk ösümligi ✦ ✦ Anatoliý Buşmakiniň 90 ýaşy mynasybetli dabaraly çäre geçirildi ✦ ✦ Gahryman Arkadagymyzyň täze kitaby boýunça maslahat geçirildi ✦ ✦ Somatoform bozulmalar we olaryň dartgynlylyk bilen baglanşygy ✦
Baş sahypa / Gyzykly /Amyderýa
  17.03.2024
837
Amyderýa

Amyderýa bu diňe bir derýa bolman eýsem ol çylşyrymly bir derýa ulgamydyr. Ol häzirki wagtda 7 döwletiň çäginden akyp geçmek bilen döwletleriň esasy suw baýlygy hasaplanýar. Bu derýa şol bir wagtyň özünde Owganystan bilen Täjigistanyň, Türkmenistan bilen Özbegistanyň serhedi bolup hem çykyş edýär. Derýanyň umumy uzynlygy 2400 km bolup onuň ahyrky guýýan nokady Aral deňzi hasaplanýar. Merkezi Aziýanyň esasy suw çeşmesi hasaplanýan Amyderýa birnäçe maglumatlarda eýýäm XIII-XIV  asyrlarda Aral deňzine guýmasyny azaldyp başlapdyr. 

 

Bu derýa birnäçe döwürleriň dowamynda syýahatçylaryň, ýazyjylaryň üns merkezinde bolup gelipdir. Dürli döwürlerde Amyderýany dürli atlar bilen atlandyrypdyrlar. Ýagny Oksus, Waksu, Jeýhun, Sind ýaly atlary taryhda tutulyp geçilýän bu derýa häzirki Amy adyny, Amyderýa adyny Türkmenabat şäheriniň çäginde ýerleşen gadymy Amul şäherinden alan diýlip edebiýatlarda duş gelinýär.  

 

2018-nji ýylda Beýik Ýüpek ýolunyň çägindäki gadymy şäherlerde, gadymy galalarda arheologlar tarapyndan gazuw agtaryş işleri geçirilende, öwrenilende  Amul şäherini öwrenijiler birnäçe taryhy maglumatlary gaýtadan dikeltdiler. Amul şäheri öz döwründe Beýik ýüpek ýolunyň başlangyjy, kerwenleriň esasy ýöreýän merkezi hasaplanypdyr. 

                                                                          

Mergen ROZYKULOW,

S.A.Nyýazow adyndaky
Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň
Türkmenabat agrosenagat orta hünär
okuw mekdebiniň talyby.